Konuyu 1 sene önce bir kere daha açmıştım ancak henüz deneyimlemediğimden konuyu kaldırmıştım. Geçen ekim ayında edindiğim tecrübeleri sizlerle paylaşmak üzere başlıyorum.
Araştırmam bundan 2 sene önce şöyle bir pdf e rastladığımda başladı.
PDF e göre Türkye'de ilk defa Psilocybe Semilanceata(İngilizce ismi Liberty Cap(Özgürlük Şapkası)) türü mantar Trabzon Akçabaat Hıdırnebi Yaylasında, 1505m rakımda, 21.10.2015 tarihinde gruplar halinde orman kenarındaki çimenler arasında bulunmuştu. (Koordinatlar : 40°57'08.76''K ve 39°25'11.87''D)
O sıralar vaktim vardı, PDF ede tam ekim aylarında rastlamıştım ki ani bir kararla 1200km yol teperek Hıdırnebi yaylasına ulaştım. Tam bir şey bulamadım edasıyla geri dönmeye karar vermişken bir Sinek Mantarı(Fly Agaric) gözüme ilişti. İyi bari elimiz boş dönmüyoruz diye kendimi teselli ederken, 2 tane Liberty Cap buldum. Civarında başka mantarlar yoktu, 2 tanesinin bir etkiside yoktu ama umut vardı. Ellerim boş geri döndüm diyebilirim.
Tabi siz bu yazıyı okuyunca benim gibi aniden fırlamayın Trabzona. Önce derinlemesine bir araştırmaya girmekte fayda var. Edindiğim tecrübeyle ve 2 tane Özgürlük Şapkasının bana verdiği umutla girdim internete başladım araştırmaya. Basitden detaya doğru anlatıyorum.
1.İlk olarak mantarları anlamak lazım. Mantarlar doğada genellikle ilkbahar başlarında ve sonbahar başlarında bulunurlar. Ama asıl mevsimi sonbahardır. Kış gelmeden, hava 0 derecenin altına düşmediği sürece doğada mantar bulabilirsiniz. Ancak ilk kırağı düştüğü zaman yani hava 0 derecenin altına düştüğü zaman mantar mevsimi bitmiştir denebilir.
2. Mantarlar nemi sever, yağmuru sever ve anladığıma göre(yanlışım varsa düzeltin) toprağın altında misel oluşumu yağmurlardan önce başlıyor. Ve yağmurların başlamasıyla mantarlar toprak altından yeryüzüne baş vermeye başlıyorlar. Mantarları genel olarak yağmurlardan sonra aramak ihtimalinizi artıracaktır.
3. Gelelim bizim mantarın sevdiği koşullara. Bizim mantar biraz nazlı 15 derece ile 0 derece arasını seviyor. Çimenlik alanlara bayılıyor. Nemli havalar onun için çok önemli. Genellikle 1000 metre rakım üstünde yetişiyor. PDF de sözü geçen yer 1500 metre. Bence Türkiye'de 1500 metre 2000 metre arası ideal yetişme alanı. Bu mantarı evde yetiştirmek oldukça zor. Çürümüş çimen kökleriyle hayati bir bağlantısı var diye biliyorum. Spor printini alıyım evde yetiştireyim olayı pek çalışmıyor sanırım. Yapabilen olursa bizimle paylaşması çok iyi olur. Genel olarak nasıl koşullar altında aramamız gerektiğini öğrendik. Şimdi gelelim mantarımızı nasıl tanıyacağımıza.
4. Mantarımız şöyle birşeye benziyor :
Attığım pdf de genel olarak şöyle özetlemiş :
Şapka 5−25 mm genişliğinde, konik veya çan şeklinde, tepe çıkıntısı tipik, kenarı çizgili, içe kıvrık, değişken renkte, tipik olarak suya duyarlı, ıslak iken koyu kestane veya kahverengi ve kuru iken açık ten rengindedir. Yüzeyi ıslak iken yapışkan, şapka derisi jelatinimi bir yapıda olup kolayca soyulabilir. Lameller dar, birbirine yakın, sapla yarımay biçiminde komşu, kahverenginden morumsu kahverengine kadar değişir. Sap 40−70 mm × 1−3 mm, genellikle eğri, esnek, açık kahverengi veya morumsu kahverengi, ellendiği zaman mavi, yüzeyi düz, içeriği lifsi yapıda, kısmi zar kortinariuslara benzer biçimdedir. Psikoaktif bir madde olan fisilosibin adlı bir madde içerir ve zehirlidir. Spor izi koyu morumsu kahverengi, bazidiyosporları 12−14,5 × 7−8,5 µm, kalın çeperli ve elipsoit olup belirgin bir çimlenme açıklığına sahiptir. Bazidiyumlar 27−37 × 8−10 µm, çomak şeklinde ve 4 sporludur. Şilosistidyumlar, 20−35 × 5−10 µm, uzun boyunlu şişe biçiminde, genellikle bir yöne eğik ve uç kısmından çatallıdır.
Psilosibin adlı madde mantarı özgürlük şapkası yapan maddedir. Buradaki zehirden kasıt kafa yapmasıdır.
Daha iyi anlatabilmek için shroomery sayfasından resimler kullanacağım. Gayet güzel özetliyor. Orjinal sayfayıda buraya bırakıyorum:
4.1. Taze mantar genellikle daha kahverengimsi bir renkde olurken, çıkalı zaman geçmiş ve kurumaya başlayan mantarın rengi beyazır.
Burada aramamız gereken özellik mantar şapkasında meme ucuna benzer bir çıkıntı.
Taze mantar örnekleri :
4.2. Bu mantarlar yukarıdan aşşağı doğru kururlar
Kurumaya başlamış mantar örnekleri :
4.3. Kurumuş mantarlar :
https://files.shroomery.org/files/11-36/559646293-DSC06123.jpg
-Mantarları doğada 3 şekilde de bulabilirsiniz. 3'üde toplanıp kullanılabilir.
4.4. Mantarımızı bulduk ve topraktan ayırdık kontrol etmemiz gereken bazı hususlar var ilk olarak lamelleri kontrol etmeliyiz. Lamellerin rengi ve şekli çok önemli bizim için.
Lamel Örnekleri :
4.5. Lamelleri kontrol ettikden sonra mantar saplarına bakmalıyız. Mantar sapların içi pipet gibi boş olMAMALI. Dikkat edin, lifli bir yapıya sahip bu mantarın sapları. Bu mantarın sapı genelde dümdüz olmaz, illa bir yamukluk olur. Bu özellikde önemli.
Örnek Mantar sapı :
4.6. Mantarın saplarınıda onayladıysak çok yaklaştık bir sonraki testimiz henüz kurumamış taze mantarlar üzerinde geçerlidir. Taze mantarların şapkalarının üstü jelatin gibi soyulması lazım örnek fotoları bırakıyorum :
Ek olarak henüz olgunlaşmamış halinide atmak istiyorum :
Evet artık mantarımızı bulduğumuzdan eminiz 1 mantar bulduysanız mutlaka hemen dibinde sağında solunda en az 2-3 tane vardır. Bu tüm mantarlar için geçerlidir. Genelde gruplar haline toprak altından çıkarlar.
Mantar kullanımında dozajda çok önemlidir.
Kuru özgürlük mantarları için doz önerisi :
-Psilocybe Semilanceata'nın en kuvvetli psilosibin içeren mantarlardan olduğunu buraya not düşmek isterim.
ÖLÜMCÜL OLABİLECEK BENZER MANTARLARA DİKKAT EDİN :
-Protostropharia semiglobata
-Panaeolus & Panaeolina
Bu mantarlara özellikle dikkat edin !
Dünyada bulunup rapor edilmiş Liberty Cap haritası :
Şu siteden istediğiniz tür'e ait gözlemleri araştırabilirsiniz :
Psilocybe cinsine ait mantarların dünyada yayılımı : (Dünyanın her yerinde varda Türkiye de yok mu? )
Liberty Cap Hunting üzerine youtubede birkaç video bulabilirsiniz :
Ayrıca halüsinojen psilosibin içeren diğer mantarlar için :
Gelelim deneyimime geçen sene tekrardan Hıdırnebi yaylasına gittim. İnsanları cana yakın sevilesi insanlar. Benim gibi kamp yapmak isterseniz köylülere haber verin muhakkak size köyün muhtarını aramanız gerektiğini veya jandarmaya kamp yaptığınızı haber vermeniz gerektiğini söyleyeceklerdir. Korkacak bir durum yok bu gibi yerlerde kamp yapacaksanız jandarmaya haber vermeniz sizin yararınıza olacakdır. Herhangi bir mahsur kalma, kaybolma durumunda jandarma sizi arayacağı yeri bilmesi için koyulmuş bir kural diyebiliriz aslında. Ve köylüler bu durumu çok önemsiyor. Köylüler bu durumu herhangi bir terör olayına karşı önlem olarak görüyor. Zamanında pkknın Karadeniz dağlarında sığınmaya çalışmasına karşın köylüler bu şekilde dağlarında izinsiz kimseyi barındırmıyorlar. Muhtara haber verdin mi diye çok sordular bana benden demesi. Kalabileceğinin otel vs. tesisler mevcut. Köylüler mantardan bi haber açıksası, sorsanızda bilmezler, bilen varsada bu konuya sıcak bakmazlar muhtemelen . Mantarı bulması pek kolay sayılmaz ve tam zamanında gitmezseniz eliniz boş dönebilirsiniz. Bence 20 Ekim-15 Kasım arası sıcaklıklar çokda düşmeden Hıdırnebi Yaylasında bu mantarı bulabilirsiniz. En baştaki pdf deki koordinatlara bakmakda fayda var. Eşsiz bir manzarası var yaylanın tribinize trip katar .
Uzun bir yazı oldu zamanla düzeltmeler ve eklemeler gelecektir. Sadece liberty cap değil bir çok tür mantarı doğada bulmak mümkün ve sadece hıdırnebi yaylasındada değil uygun şartlar altında her yerde bu mantarlardan olabilir. Bu sene farklı şehirlerdeki yaylalara bakmayı düşünüyorum. Türkiyede henüz bir bilgi yok ama farklı bir tür bulabilirsek bu beni fazlasıyla heyecanlandırır. Mantar aramak tehlikeli olabilir. Bilmediğiniz mantarlardan uzak durmakta fayda var. Bir sorunuz olursa konuya cevap yazabilirsiniz.
-- Mantar kullanımına bağımlılık ihtimali düşük olsa vardır. Bağımlılık yaratabilir. İhtimalin düşük olma sebebi ise vücut mantara karşı bir direnç oluşturuyor ve 2. kullanımda dozajı artırmanız gerekiyor ve üstüne katlanarak gidiyor. Genelde forumlarda öyle hemen hergün kullanılabilecek bir şey olmadığını ve insanlar vücudun psilosibine karşı direncinin geçmesi için 2 hafta gibi bir süre beklediklerini okumuştum. Bu gibi sebeplerden bağımlılık hızlı gelişemiyormuş.
Araştırmam bundan 2 sene önce şöyle bir pdf e rastladığımda başladı.
(PDF) Psilocybe semilanceata (Fries) Kumber (Strophariaceae): Türkiye için yeni bir halüsinojen mantar
PDF | Psilocybe semilanceata (Fries) Kummer was recorded first time from Turkey, as a result of examination of the specimens collected from Hıdırnebi... | Find, read and cite all the research you need on ResearchGate
www.researchgate.net
PDF e göre Türkye'de ilk defa Psilocybe Semilanceata(İngilizce ismi Liberty Cap(Özgürlük Şapkası)) türü mantar Trabzon Akçabaat Hıdırnebi Yaylasında, 1505m rakımda, 21.10.2015 tarihinde gruplar halinde orman kenarındaki çimenler arasında bulunmuştu. (Koordinatlar : 40°57'08.76''K ve 39°25'11.87''D)
O sıralar vaktim vardı, PDF ede tam ekim aylarında rastlamıştım ki ani bir kararla 1200km yol teperek Hıdırnebi yaylasına ulaştım. Tam bir şey bulamadım edasıyla geri dönmeye karar vermişken bir Sinek Mantarı(Fly Agaric) gözüme ilişti. İyi bari elimiz boş dönmüyoruz diye kendimi teselli ederken, 2 tane Liberty Cap buldum. Civarında başka mantarlar yoktu, 2 tanesinin bir etkiside yoktu ama umut vardı. Ellerim boş geri döndüm diyebilirim.
Tabi siz bu yazıyı okuyunca benim gibi aniden fırlamayın Trabzona. Önce derinlemesine bir araştırmaya girmekte fayda var. Edindiğim tecrübeyle ve 2 tane Özgürlük Şapkasının bana verdiği umutla girdim internete başladım araştırmaya. Basitden detaya doğru anlatıyorum.
1.İlk olarak mantarları anlamak lazım. Mantarlar doğada genellikle ilkbahar başlarında ve sonbahar başlarında bulunurlar. Ama asıl mevsimi sonbahardır. Kış gelmeden, hava 0 derecenin altına düşmediği sürece doğada mantar bulabilirsiniz. Ancak ilk kırağı düştüğü zaman yani hava 0 derecenin altına düştüğü zaman mantar mevsimi bitmiştir denebilir.
2. Mantarlar nemi sever, yağmuru sever ve anladığıma göre(yanlışım varsa düzeltin) toprağın altında misel oluşumu yağmurlardan önce başlıyor. Ve yağmurların başlamasıyla mantarlar toprak altından yeryüzüne baş vermeye başlıyorlar. Mantarları genel olarak yağmurlardan sonra aramak ihtimalinizi artıracaktır.
3. Gelelim bizim mantarın sevdiği koşullara. Bizim mantar biraz nazlı 15 derece ile 0 derece arasını seviyor. Çimenlik alanlara bayılıyor. Nemli havalar onun için çok önemli. Genellikle 1000 metre rakım üstünde yetişiyor. PDF de sözü geçen yer 1500 metre. Bence Türkiye'de 1500 metre 2000 metre arası ideal yetişme alanı. Bu mantarı evde yetiştirmek oldukça zor. Çürümüş çimen kökleriyle hayati bir bağlantısı var diye biliyorum. Spor printini alıyım evde yetiştireyim olayı pek çalışmıyor sanırım. Yapabilen olursa bizimle paylaşması çok iyi olur. Genel olarak nasıl koşullar altında aramamız gerektiğini öğrendik. Şimdi gelelim mantarımızı nasıl tanıyacağımıza.
4. Mantarımız şöyle birşeye benziyor :
Attığım pdf de genel olarak şöyle özetlemiş :
Şapka 5−25 mm genişliğinde, konik veya çan şeklinde, tepe çıkıntısı tipik, kenarı çizgili, içe kıvrık, değişken renkte, tipik olarak suya duyarlı, ıslak iken koyu kestane veya kahverengi ve kuru iken açık ten rengindedir. Yüzeyi ıslak iken yapışkan, şapka derisi jelatinimi bir yapıda olup kolayca soyulabilir. Lameller dar, birbirine yakın, sapla yarımay biçiminde komşu, kahverenginden morumsu kahverengine kadar değişir. Sap 40−70 mm × 1−3 mm, genellikle eğri, esnek, açık kahverengi veya morumsu kahverengi, ellendiği zaman mavi, yüzeyi düz, içeriği lifsi yapıda, kısmi zar kortinariuslara benzer biçimdedir. Psikoaktif bir madde olan fisilosibin adlı bir madde içerir ve zehirlidir. Spor izi koyu morumsu kahverengi, bazidiyosporları 12−14,5 × 7−8,5 µm, kalın çeperli ve elipsoit olup belirgin bir çimlenme açıklığına sahiptir. Bazidiyumlar 27−37 × 8−10 µm, çomak şeklinde ve 4 sporludur. Şilosistidyumlar, 20−35 × 5−10 µm, uzun boyunlu şişe biçiminde, genellikle bir yöne eğik ve uç kısmından çatallıdır.
Psilosibin adlı madde mantarı özgürlük şapkası yapan maddedir. Buradaki zehirden kasıt kafa yapmasıdır.
Daha iyi anlatabilmek için shroomery sayfasından resimler kullanacağım. Gayet güzel özetliyor. Orjinal sayfayıda buraya bırakıyorum:
4.1. Taze mantar genellikle daha kahverengimsi bir renkde olurken, çıkalı zaman geçmiş ve kurumaya başlayan mantarın rengi beyazır.
Burada aramamız gereken özellik mantar şapkasında meme ucuna benzer bir çıkıntı.
Taze mantar örnekleri :
4.2. Bu mantarlar yukarıdan aşşağı doğru kururlar
Kurumaya başlamış mantar örnekleri :
4.3. Kurumuş mantarlar :
https://files.shroomery.org/files/11-36/559646293-DSC06123.jpg
-Mantarları doğada 3 şekilde de bulabilirsiniz. 3'üde toplanıp kullanılabilir.
4.4. Mantarımızı bulduk ve topraktan ayırdık kontrol etmemiz gereken bazı hususlar var ilk olarak lamelleri kontrol etmeliyiz. Lamellerin rengi ve şekli çok önemli bizim için.
Lamel Örnekleri :
4.5. Lamelleri kontrol ettikden sonra mantar saplarına bakmalıyız. Mantar sapların içi pipet gibi boş olMAMALI. Dikkat edin, lifli bir yapıya sahip bu mantarın sapları. Bu mantarın sapı genelde dümdüz olmaz, illa bir yamukluk olur. Bu özellikde önemli.
Örnek Mantar sapı :
4.6. Mantarın saplarınıda onayladıysak çok yaklaştık bir sonraki testimiz henüz kurumamış taze mantarlar üzerinde geçerlidir. Taze mantarların şapkalarının üstü jelatin gibi soyulması lazım örnek fotoları bırakıyorum :
Ek olarak henüz olgunlaşmamış halinide atmak istiyorum :
Evet artık mantarımızı bulduğumuzdan eminiz 1 mantar bulduysanız mutlaka hemen dibinde sağında solunda en az 2-3 tane vardır. Bu tüm mantarlar için geçerlidir. Genelde gruplar haline toprak altından çıkarlar.
Mantar kullanımında dozajda çok önemlidir.
Kuru özgürlük mantarları için doz önerisi :
- Lvl.1 0.6g
- Lvl.2 1.0g
- Lvl.3 1.7g
- Lvl.4 2.7g
- Lvl.5 3.6g
-Psilocybe Semilanceata'nın en kuvvetli psilosibin içeren mantarlardan olduğunu buraya not düşmek isterim.
ÖLÜMCÜL OLABİLECEK BENZER MANTARLARA DİKKAT EDİN :
-Protostropharia semiglobata
-Panaeolus & Panaeolina
Bu mantarlara özellikle dikkat edin !
Dünyada bulunup rapor edilmiş Liberty Cap haritası :
Mushroom Observer
Mushroom Observer is a forum where amateur and professional mycologists can come together and celebrate their common passion for mushrooms by discussing and sharing photos of mushroom sightings from around the world.
mushroomobserver.org
Şu siteden istediğiniz tür'e ait gözlemleri araştırabilirsiniz :
Observations
iNaturalist is a social network for naturalists! Record your observations of plants and animals, share them with friends and researchers, and learn about the natural world.
www.inaturalist.org
Psilocybe cinsine ait mantarların dünyada yayılımı : (Dünyanın her yerinde varda Türkiye de yok mu? )
Liberty Cap Hunting üzerine youtubede birkaç video bulabilirsiniz :
Ayrıca halüsinojen psilosibin içeren diğer mantarlar için :
Gelelim deneyimime geçen sene tekrardan Hıdırnebi yaylasına gittim. İnsanları cana yakın sevilesi insanlar. Benim gibi kamp yapmak isterseniz köylülere haber verin muhakkak size köyün muhtarını aramanız gerektiğini veya jandarmaya kamp yaptığınızı haber vermeniz gerektiğini söyleyeceklerdir. Korkacak bir durum yok bu gibi yerlerde kamp yapacaksanız jandarmaya haber vermeniz sizin yararınıza olacakdır. Herhangi bir mahsur kalma, kaybolma durumunda jandarma sizi arayacağı yeri bilmesi için koyulmuş bir kural diyebiliriz aslında. Ve köylüler bu durumu çok önemsiyor. Köylüler bu durumu herhangi bir terör olayına karşı önlem olarak görüyor. Zamanında pkknın Karadeniz dağlarında sığınmaya çalışmasına karşın köylüler bu şekilde dağlarında izinsiz kimseyi barındırmıyorlar. Muhtara haber verdin mi diye çok sordular bana benden demesi. Kalabileceğinin otel vs. tesisler mevcut. Köylüler mantardan bi haber açıksası, sorsanızda bilmezler, bilen varsada bu konuya sıcak bakmazlar muhtemelen . Mantarı bulması pek kolay sayılmaz ve tam zamanında gitmezseniz eliniz boş dönebilirsiniz. Bence 20 Ekim-15 Kasım arası sıcaklıklar çokda düşmeden Hıdırnebi Yaylasında bu mantarı bulabilirsiniz. En baştaki pdf deki koordinatlara bakmakda fayda var. Eşsiz bir manzarası var yaylanın tribinize trip katar .
Uzun bir yazı oldu zamanla düzeltmeler ve eklemeler gelecektir. Sadece liberty cap değil bir çok tür mantarı doğada bulmak mümkün ve sadece hıdırnebi yaylasındada değil uygun şartlar altında her yerde bu mantarlardan olabilir. Bu sene farklı şehirlerdeki yaylalara bakmayı düşünüyorum. Türkiyede henüz bir bilgi yok ama farklı bir tür bulabilirsek bu beni fazlasıyla heyecanlandırır. Mantar aramak tehlikeli olabilir. Bilmediğiniz mantarlardan uzak durmakta fayda var. Bir sorunuz olursa konuya cevap yazabilirsiniz.
-- Mantar kullanımına bağımlılık ihtimali düşük olsa vardır. Bağımlılık yaratabilir. İhtimalin düşük olma sebebi ise vücut mantara karşı bir direnç oluşturuyor ve 2. kullanımda dozajı artırmanız gerekiyor ve üstüne katlanarak gidiyor. Genelde forumlarda öyle hemen hergün kullanılabilecek bir şey olmadığını ve insanlar vücudun psilosibine karşı direncinin geçmesi için 2 hafta gibi bir süre beklediklerini okumuştum. Bu gibi sebeplerden bağımlılık hızlı gelişemiyormuş.
Son düzenleme: